Jak odmieniać takie słowa, jak fanpage, blog, Facebook, Twitter, Google? Sprawdź to koniecznie!
Jak poprawnie odmieniać słowa Facebook, Twitter, blog i inne? OpenClips / Pixabay
Dlaczego zapożyczamy?
Liczba zapożyczeń angielskich w języku polskim jest spora i wciąż wzrasta. Wielu Polaków jest przerażonych tym faktem. Być może słusznie, ja bym się jednak tak szybko nie dała przestraszyć. Sam fakt zapożyczania słów z innych języków nie powinien nikogo dziwić, a tym bardziej przerażać. Zapożyczenie nie jest bowiem zjawiskiem nowym — polszczyzna zapożycza od wieków. Do dziś sporą grupę w naszym języku stanowią pożyczki łacińskie, niemieckie, francuskie, poza nimi możemy odnaleźć także czeskie, włoskie, ruskie, a nawet węgierskie czy tureckie. Zapożyczanie to normalny dla języków sposób wzbogacania słownictwa. Wiąże sie w dużej mierze z rozwojem cywilizacyjnym — pojawiają się wynalazki, przedmioty, na które nie ma w rodzimym języku nazewnictwa. Nowe dziedziny nauki, sztuki, nowe ideologie itp. Wszystko to wymaga nazwania i opisania, często więc przejmuje się równocześnie z przedmiotem odpowiednie dla niego słownictwo. Kolosalne znaczenie ma także prestiż języka, z którego zapożyczamy. Wynika to oczywiście w dużej mierze z pozycji danego państwa, współcześnie przede wszystkim Stanów Zjednoczonych. Kolejnym czynnikiem wpływającym na proces zapożyczania z języka angielskiego jest internacjonalizacja języka, z jaką mamy obecnie do czynienia.
Przykłady współcześnie zapożyczanych wyrazów
Od wielu lat obserwujemy napływ ogromnej fali zapożyczeń angielskich. Główne obszary tematyczne, na które wpływ mają anglicyzmy, to: nauka i technika, sport, kultura, rozrywka i rekreacja, handel i reklama. W pierwszym możemy wskazać takie wyrazyjak komputer, skaner, e-mail, laptop, notebook, smartfon, tablet. W sporcie: aut, doping, gogle. Sporo pojawiło się anglicyzmów także w kulturze, rozrywce i rekreacji, np. aerobik, fitness, happening, bestseller, hobby, hit, rock, serial; handlu i reklamie: pub, spot, bilbord. Nie można tutaj zapomnieć o licznych skrótach i skrótowcach, poza wymienionymi e-mail czy pub, są to przykładowo: CD-ROM, VIP, AIDS. Wiele zapożyczeń angielskich weszło także do języka potocznego, m.in. sorry, okej, non stop, wow, no comment.
Adaptacja zapożyczeń
Początkowo wyrazy obcego pochodzenia są przeważnie zapisywane tak jak w języku, z którego się wywodzą. Wiele z nich przystosowuje się jednak po pewnym czasie do polskiej pisowni i odmiany. Następuje to na dwóch płaszczyznach: w języku potocznym i oficjalnym. Wielość zapisów jest zwykle charakterystyczna dla odmiany potocznej, w polszczyźnie wzorcowej funkcjonuje zazwyczaj jedna forma.
Odmiana zapożyczeń
Język polski jest językiem fleksyjnym, dlatego odmieniamy wyrazy, także te zapożyczone, kiedy tylko jest to możliwe. Należy przy tym pamiętać, aby zastosować odpowiedni wzorzec odmiany. W tym celu patrzymy właściwie tylko na końcówkę danego słowa. Oto kilka przydatnych zasad, które pomogą dobrze odmienić problematyczny wyraz:
Jeśli pojawia się taka możliwość, słowo zapożyczone odmieniamy podobnie, jak zbliżony do niego pod względem wymowy wyraz pospolity. Na tej podstawie odmienimy aerobik jak stolik:
bok — boku — bokowi — bok — bokiem — boku
aerobik — aerobiku — aerobikowi — aerobik — aerobikiem — aerobiku
Tak samo jak w występujących w języku polskim wyrazach pospolitych, tak i w zapożyczeniach dochodzi do pewnych zmian podczas odmieniania, które mają swoje odzwierciedlenie w zapisie np. t przechodzi w ci, s przechodzi w si itp. Widoczne jest to w słowie mit, które wprawdzie również stanowi zapożyczenie, ale na tyle dawne, że wiele osób nie zdaje sobie już z tego sprawy. Warto odnieść się tu do tego właśnie wyrazu ze względu na podobieństwo brzmieniowe i graficzne słów mit i bit:
mit — mitu — mitowi — mit — mitem — micie
bit — bitu — bitowi — bit — bitem — bicie
Pewien problem mogą stanowić słowa zakończone literą, której się nie wymawia (np. e), takie jak iPhone, pendrive, Apple.W ich przypadku należy postać podstawową wyrazu oddzielić od końcówki apostrofem:
iPhone — iPhone’a — iPhone’owi — iPhone’a — iPhone’em — iPhonie
Niektóre zapożyczenia się nie odmieniają! Należą do nich m.in.: hobby, disco, show, country, rugby.
Przyjrzyjmy się kilku popularnym wyrazom obcego pochodzenia, z których odmianą internauci nierzadko mają problemy:
Poza możliwością użycia formy podstawowej firmą Google albo samym Google, dzięki czemu nie trzeba głowić się nad odmianą, znacznie częściej można w Internecie spotkać postać Googlami czy Googlem. Rzadziej natomiast pojawia się zapis typu Google’ami:
W googlu masz dwie drogi: pozycjonowanie i Adwords.
Troche na temat PayPal i troche o Googlach
Europa bliżej porozumienia z Google
Facebook walczy z Amazonem i Google’em.
Wersja nieodmieniana jest poprawna, choć lepiej, według specjalistów, stosować jednak postać z apostrofem, mamy tu bowiem do czynienia z e niemym. Tymczasem opcje Googlom, Googlach, Googlami itd., a także Googlu, Googlem mają charakter potoczny. Zatem w języku oficjalnym napiszemy:
Google’a, Google’owi, Google’a, Google’em, Google’u
Jednym ze słów bardzo popularnych w środowisku internetowym jest Facebook. Niestety odmiana nazwy tego znanego powszechnie portalu społecznościowego niektórym internautom nastręcza trudności, co wyraźnie pokazują poniższe wpisy:
Facebookiem wyborów nie wygrają.
ESDOER – FACEBOOK’OWY RAPER
Tysięczny Facebook`owy Fan 🙂
Facebook-owy profil!
Na szczęście niepewni mogą spojrzeć na formę, która pojawia się na stronie samego Facebooka podczas logowania:
Logowanie do Facebooka
Został tu bowiem zastosowany poprawny wzór odmiany, bez apostrofa:
Facebooka, Facebookiem, Facebook, Facebookowi, Facebooku
Również w przypadku drugiego popularnego portalu społecznościowego — Twittera — można spotkać się z różnymi typami zapisu:
Wiele osób pyta mnie jak posługiwać się Twitterem w kontekście budowania marki osobistej.
Tenisówki które wysyłają komunikaty na Twitter’a
Witaj na Twitterze.
Łatwo zauważyć, że wyraz, podobnie jak Facebook, kończy się na wymawianą spółgłoskę. Możemy go zatem odmienić bez stosowania apostrofu. Należy jednak zwrócić uwagę, że w jednym z przypadków (miejscowniku) r zamieniamy na rz:
Twittera, Twitterowi, Twitter, Twitterem, Twitterze
fanpage
To słowo może przysporzyć znacznie więcej problemów. Na stronach internetowych można spotkać się zarówno z zapisem z apostrofem, jak i bez: fanpage’a, fanpagea. Niektórzy, by uniknąć problemu z odmianą, po prostu pozostawiają formę podstawową. Oto kilka przykładów:
Założenie fanpage na FB to w gruncie rzeczy bardzo prosta sprawa.
Niezwykła popularność fanpage’a z trudnymi polskimi słówkami.
Jak usunąć fanpagea z facebooka?
Który sposób jest poprawny? Po pierwsze pamiętajmy, że język polski jest fleksyjny i co do zasady wyrazy odmieniamy (choć są oczywiście wyjątki, np. niektóre obce nazwy geograficzne, jak Baku). Zgodnie z zasadami dotyczącymi odmiany wyrazów obcego pochodzenia zakończonych na e, którego nie wymawiamy, słowo fanpage odmienia się następująco:
fanpage’a, fanpage’owi, fanpage, fanpage’em, fanpage’u
blog
Tutaj problem jest zupełnie innego rodzaju. Większość osób posługuje się odmianą: blog, bloga, blogowi, bloga, blogiem, blogu. Świadczą o tym przykłady:
Porady dla blogerów — jak pisać bloga, jak zyskiwać czytelników, skąd brać pomysły, jakich błędów nie popełniać
Bloger bez bloga
Załóż bloga za darmo!
Inni stosują odmianę typu: blog, blogu, blogowi, blog, blogiem, blogu. Co pokazują zdania:
Nie mam czasu na blog.
Jak założyć blog?
W sygnaturce umieściłam link do mojego blogu.
Widać, że kłopotliwy jest dopełniacz (blogu lub bloga) i biernik (blog lub bloga). Który wzór wybrać? Zdaniem językoznawców pierwszy typ charakterystyczny jest dla polszczyzny potocznej, formami wzorcowymi są natomiast:
blogu, blogowi, blog, blogiem, blogu
Podsumowanie
Język polski, tak jak każdy inny język, zapożycza i będzie zapożyczał. Należy się z tym prostym faktem pogodzić. Podobnie jak z tym, że nasz język jest językiem fleksyjnym i wyrazy te będziemy musieli odmieniać. Warto więc czym prędzej opanować kilka podstawowych zasad przedstawionych powyżej, które nam to zadanie ułatwią.