Czy wiesz, kiedy użyć ukośnika i gdzie wstawić spację, żeby inni zrozumieli, o co ci chodzi? Poznaj 7 najczęstszych zastosowań ukośnika!
7 zastosowań ukośnika StartupStockPhotos / Pixabay
Pisząc, używamy nie tylko liter alfabetu i cyfr, ale także innych znaków, w tym wielu „kresek” i „kreseczek”. Często trudno jest je od siebie odróżnić, zwykle więc używa się ich na chybił trafił. Nie zawsze z dobrym skutkiem. Dlatego warto dowiedzieć się, które „kreski” do czego służą.
Regularnie w tekstach zamieszczanych na różnych stronach internetowych pojawia się kreska ukośna, inaczej ukośnik albo, po angielsku, slash [ / ]:
Kogo najbardziej lubicie/nie lubicie z DAII jako towarzyszy naszego bohatera/ki ? Szanowna Pani / Szanowny Panie. Kategorie: Wszystkie | CHLEB/BUŁKI I KANAPKI | CIASTA/TORTY/TARTY
Często w użyciu są różnego typu „poziome kreski” [ −, -, –, — ]:
Łatwo przyszło, łatwo poszło – film muzyczny z 1967 r. w którym główną rolę gra Elvis Presley. Już teraz siedzimy w Internecie – w ten czy inny sposób – non stop. W dniach 10-11. czerwca brałem udział w organizowanej przez McDonald’s wycieczce
Od czasu do czasu w tekstach pojawia się także apostrof [ ’ ]:
Jeden z szefów Google’a mówi, że Internet „zniknie”. Wrzesień ’39 jest już na Facebooku. McDonald’s startuje z najważniejszym projektem na Euro 2012
Wśród znaków rzadziej używanych znajduje się między innymi separator [ | ] czy tylda [ ~ ].
Wiele z wymienionych wyżej znaków nie należy do grupy znaków interpunkcyjnych, takich jak kropka [ . ], przecinek [ , ], wykrzyknik [ ! ] itp. Nie wskazują zależności składniowych, nie ujednoznaczniają tekstu, nie wyrażają emocji, ani nie podkreślają znaczenia wyrazów. Są to jednak nieprzypadkowe znaki – pełnią one konkretne funkcje edytorskie i nie używa się ich w sposób dowolny.
Ukośnik ma wiele funkcji. Opiszę te, w których stosunkowo często występuje w tekstach internetowych.
1. Rozdzielanie słów, liczb i wyrażeń
Ukośnik używany jest zamiast spójników albo, lub do rozdzielania słów, liczb i całych wyrażeń. Oto przykładowe użycia zaczerpnięte z Internetu:
Jaka przejściówka/adapter 110/220? Suszarka podróżna 110 / 220 V Stoły / Krzesła Cena promocyjna: 49.80 /40.00 zł Promocja / Nowość Belgia, Paszport / Prawo jazdy / Dowód osobisty.
Widoczny jest tutaj pewien problem – ze spacjami czy bez? Wszystko zależy od tego, co rozdziela ukośnik. Jeżeli są to pojedyncze wyrazy lub liczby, to nie stosujemy spacji ani przed nim, ani po nim, np. pan/pani. Zatem zapisy w pierwszym przykładzie są poprawne (przejściówka/adapter, 110/220), w drugim i trzecim – nie (powinno być: 110/220 V, Stoły/Krzesła).
Inaczej, gdy ukośnik rozdziela wyrażenia bądź pojedyncze słowa i wyrażenia, np. dowód, prawo jazdy, paszport. Wtedy stawiamy spację z prawej strony lub z obu stron:
dowód/ prawo jazdy/ paszport
lub
dowód / prawo jazdy / paszport
Nie powinno się stosować natomiast zapisu bez spacji, zmniejsza on bowiem znacznie czytelność tekstu (np. dowód/prawo jazdy/paszport). W przykładzie czwartym zapis jest więc poprawny (Paszport / Prawo jazdy / Dowód osobisty), ale w przykładzie użytym we wstępie widać błąd: CHLEB/BUŁKI I KANAPKI (powinno być: chleb / bułki i kanapki lub chleb/ bułki i kanapki).
2. Rozdzielanie spójników
Ukośnik używany jest także do rozdzielania spójników i oraz lub w zapisie i/lub, który podkreśla, że mamy do czynienia albo z łącznością (i), albo z rozłącznością (lub). Możliwa jest więc równoczesność bądź alternatywność wystąpienia danych warunków. Funkcję tę obrazuje dobrze przykład:
Podpisanie umowy w zakresie zaopatrzenia w wodę i/lub odprowadzania ścieków. Dla pielęgniarek i/lub położnych, dokonujących przetaczania krwi. Uzgadnianie chemicznego czyszczenia i/lub trawienia.
Ukośnika nie oddziela się w tej funkcji od spójników spacjami. O czym internauci zdają się dobrze wiedzieć, nie natrafiłam bowiem na inny zapis.
3. Rozdzielanie odcinków czasowych
Ukośnik stosuje się także w zapisie okresu obejmującego następujące po sobie odcinki czasowe. W tej funkcji został użyty w przykładach:
Rozgrywki rosyjskiej Premier Ligi w sezonie 2012/2013 były 21. w historii rosyjskiejnajwyższej klasy rozgrywkowej. A.C. Milan w sezonie 1995/1996 Okres przełomu XIX/XX wieku. Motyw kobiecości w literaturze XIX /XX wieku
Tutaj również ukośnik nie powinien być oddzielony od cyfr spacją. W związku z tym zapis XIX /XX jest błędny (powinno być: XIX/XX), poprawnie natomiast zastosowano ukośnik w pozostałych przykładach (2012/2013, 1995/1996, XIX/XX).
4. Zapisywanie ułamków
Ukośnik służy także do zapisywania ułamków w tekstach niespecjalistycznych. W internecie znaleźć można następujące zapisy:
Puchar Włoch: odpadnięcie w 1/4 finału szklanka ma 250 ml, 2/3 z tego to ok 165 ml Czy praca na 1/2 etatu ma dużo więcej minusów od pracy na cały etat?
Gdy stosujemy ukośnik w tej funkcji, nie oddzielamy go spacją od cyfr. Przykłady pokazują, że zasada ta nie jest obca internautom.
5. Oznaczanie jednostek miar
Ukośnik pojawia się w zapisie złożonych oznaczeń jednostek miar w znaczeniu na (np. kilometrów na godzinę), typu:
Nic nie widział i pędził 120 km/h! Szlichta waży max 2200 kg/m3 jeżeli masz maksymalnie 10 cm betonu to waży 220 kg/m3 Poniewaz ciezar wlasciwy alk. etylowego to 0,7936 kg/l, to bedzie 2,77 promill obj.
W takim zapisie nie wstawia się spacji między jednostkami a ukośnikiem.
6. Zastępowanie „za”
Ukośnik występuje w zapisie ceny w miejsce wyrazu za, np. zł za godzinę, zł za osobę i tak dalej. Dobrze obrazują to następujące zdania:
Aula Główna 700 zł / godz. Pokój 2 os.(bez łazienki) – 110 zł/dobę. Malowanie drzwi bez materiału, 49 zł/m2. Ceny mieszkań w Polsce są napompowane do granic niewyobrażalnych- 3000 zł /m2 przy zarobkach rzędu 1500 na rękę miesięcznie.
Ponownie pojawia się tutaj problem spacji. W niektórych przykładach nie ma spacji między elementami (110 zł/dobę, 49 zł/m2). W przykładzie pierwszym przed i po ukośniku wstawiona została spacja (700 zł / godz.). W ostatnim spacja jest tylko z lewej strony (3000 zł /m2).
Poprawny jest zapis bez spacji, a więc 110 zł/dobę oraz 49 zł/m2.
7. Ukośnik w adresie
Często ukośnik pojawia się także w zapisie adresu dla oddzielenia numeru domu od numeru lokalu, na przykład:
Proszę napisać, czy ta firma znajduje się na ul. Racławickiej 83/2. Klub Naukowca ul. Piechoty 52/3. Lokalizacja tego miejsca to: Świętojańska 23/4.
W takim zapisie nie wstawiamy spacji między cyframi a ukośnikiem, zatem wszystkie przykłady są pod tym względem poprawne.
Podsumowanie
Powyższa analiza pokazuje, że ukośnik jest często stosowaną „kreską” w tekstach internetowych. Ma wiele funkcji, jest więc bardzo użyteczny, a jego stosowanie nie aż tak skomplikowane. Podsumowując, ukośnika używa się między innymi zamiast albo, lub, na, za, a także do określania czasu i w ułamkach. Warto zapamiętać, że zasadniczo nie oddziela się ukośnika spacją od elementów, do których się odnosi. Wyjątek stanowi wyliczenie, w którym pojawiają się formy wielowyrazowe. Dla przejrzystości tekstu należy w takim zapisie postawić spację z prawej strony bądź z obu stron ukośnika.
Comments